Lão hóa da là một đề tài không hề mới tuy nhiên những hiểu biết về lão hóa da đến nay vẫn chưa nhiều và cần được nghiên cứu thêm.
Có hai nhóm tác nhân gây lão hóa da chính là các yếu tố nội sinh và các yếu tố ngoại sinh. Những yếu tố nội sinh bao gồm lập trình gen, suy giảm hoạt động sinh lý tự nhiên của cơ thể. Nhóm ngoại sinh bao gồm các yếu tố như: tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, hút thuốc, giấc ngủ, chế độ ăn, lối sống và stress.
Vì da là bộ phận sống lớn nhất của cơ thể và có cơ chế đáp ứng lại với các kích thích cả bên trong lẫn bên ngoài. Mọi thứ mà chúng ta đưa vào bên trong cơ thể chúng ta bao gồm môi trường, stress và giấc ngủ ảnh hưởng trực tiếp lên làn da chúng ta.
Các yếu tố nội sinh
Các giả thuyết được đặt ra là các tế bào của chúng ta chậm tái tạo và lập trình gen bắt đầu đi vào giai đoạn suy thoái. Tế bào da của chúng ta có cấu trúc rất tuyệt vời nhưng chúng cũng rất nhạy cảm. Các tế bào da có khả năng tự sửa chữa nhưng theo trình tự thời gian quá trình này bị chậm lại và có nhiều yếu tố đe dọa tính toàn vẹn của chúng. Những yếu tố có thể là các tác nhân oxy hóa như ánh nắng mặt trời, ô nhiễm, căng thẳng mãn tính, hút thuốc lá và các gốc tự do xâm nhập vào các tế bào da làm phá vỡ cấu trúc collagen, cấu trúc ADN. Các cấu trúc bị phá vỡ sẽ nhân lên cùng với sự nhân lên tế bào, dẫn đến ngày càng có nhiều tế bào bị hư hỏng.
Lão hóa ADN cũng ảnh hưởng đến việc sinh tổng hợp collagen, là thành phần chính để liên kết mô và protein số lượng lớn ở động vật có vú. Chất này tạo ra các sợi fibrill trong gân, sụn, xương, mạch máu và da cũng như một vài vị trí khác trong cơ thể chúng ta. Khi số lượng collagen bị giảm sẽ dẫn đến các dấu hiệu như nếp nhăn, chảy xệ, mất đàn hồi. Không may là lượng collagen lại bị suy giảm theo độ tuổi khi mà các tế bào nguyên bào sợi không thể sửa chữa được các sợi collagen đã bị hư hỏng.
Trong khi vấn đề lão hóa nội sinh rất khó để can thiệp thì việc mà chúng ta có thể làm là hiểu rõ hơn về những yếu tố lão hóa ngoại sinh.
Các yếu tố ngoại sinh
Hiện nay chúng ta biết nhiều yếu tố ngoại sinh gây lão hóa cũng như nguồn gốc của chúng . Như đề cập ở trên các yếu tố ngoại sinh bao gồm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, hút thuốc, ô nhiễm, stress mãn tính, thiếu ngủ, chế độ ăn và thói quen tập thể dục. Những yếu tố này có liên quan đến gốc tự do và chính những gốc tự do này đẩy nhanh quá trình lão hóa.
Thuốc lá và độc tính
Một luồng khói thuốc lá phát ra 40.000 gốc tự do và các nghiên cứu gần đây cho thấy thuốc lá làm lão hóa da theo hai cơ chế là làm giảm vitamin C và sinh ra các gốc tự do. Các gốc tự do cũng tồn tại trong không khí dưới dạng ô nhiễm. Cách tốt nhất để trung hòa các gốc tự do từ thuốc lá đơn giản là dùng các chất khóa tự nhiên như Kẽm. Ngoài ra ngưng hút thuốc lá cũng như tránh khỏi nơi có khói thuốc lá cũng là cách hiệu quả để không bị khói thuốc lá ảnh hưởng.
Stress và giấc ngủ
Theo nghiên cứu Stress ở Hoa Kỳ của Trung tâm nghiên cứu tâm lý Hoa Kỳ thì 44% người Mỹ nói rằng họ bị stress nhiều hơn cách đây 5 năm. Điều này ảnh hưởng gì đến làn da?
Lo lắng và căng thẳng liên tục tác động đến sự điều tiết hormon và hoạt chất sinh học làm giảm khả năng miễn dịch làm cho virus dễ xâm nhập vào cơ thể. Những điều này dẫn đến phá hủy tế bào, kết quả là làm da bị xỉn màu, lỗ chân lông to, hình thành nếp nhăn cũng như phá hủy mô. Một nghiên cứu gần đây bởi các nhà nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu y khoa Duke cũng đã công bố kết quả là stress mãn tính có thể dẫn đến tổn thương DNA kéo dài từ làm hóa da và tóc đến sự phát triển của các loại bệnh cũng như khối u ác tính.
Để ức chế stress cách tốt nhất là ngủ đủ. Thói quen ngủ đúng cách cũng giúp tế bào tái tạo từ đó làm chậm quá trình lão hóa. Tuy nhiên đối với giấc ngủ, không chỉ quan trọng ở số lượng mà còn ở chất lượng. Tránh khỏi tivi và điện thoại, phòng ngủ tối và đủ không khí là những yếu tố để có một giấc ngủ sâu.
Chế độ ăn và tập thể dục
Tập thể dục đương nhiên là tốt cho sức khỏe cũng như điều hòa tuần hoàn và đưa dòng oxy đến các tế bào da. Tuy nhiên, tập thể dục quá nhiều có thể tăng phá hủy gốc tự do. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tập thể dục quá mức có thể hình thành stress oxy hóa gây ra bởi các gốc tự do. Trong suốt quá trình tập thể dục, cơ thể tạo ra các loại oxy phản ứng (ROS) cao hơn đáng kể, vượt quá khả năng phòng thủ chống oxy hóa của cơ thể. Cơ thể bắt đầu bị cạn kiệt các chất chống oxy hóa. Theo thời gian thiệt hại sẽ xảy ra trên các tế bào và mô. Một chế độ ăn uống lạnh mạnh giàu chất chống oxy hóa, thuốc uống bổ sung chất chống oxy hóa sẽ giúp bổ sung sự mất mát này. Các thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa:
Vitamin A: cà rốt, cái xoăn, rau bina, bí ngô, dưa gan đỏ.
Vitamin C: camu camu, bông cải xanh, cải mầm Brussel, ổi và cam, quýt.
Vitamin E: dầu ô-liu, dầu óc chó, dầu mầm lúa mì, yến mạch, cà chua và cà rốt.
Biflavonoid: cam, quýt, quả mọng, hành tây, trà, rượu vang đỏ, sô-cô-la đen và hắc mai biển.
Polyphenol: các loại berry, trà, sô-cô-la đen, quả óc chó, đậu phộng và lựu.
Các loại mỹ phẩm chống oxy hóa cũng sẽ giúp làm săn chắc, tinh chỉnh các đường nét và làm cho da sáng mịn hơn. Hãy sử dụng các sản phẩm chứa các thành phần như aicd ascorbic, tocopherol, soperoxide efftase, chiết xuất berry, retinoid và acid L-lactic.
Ánh nắng mặt trời
Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là nguyên nhân của 90% gây lão hóa quang hóa, hình thành nếp nhăn, đốm nâu, da chảy xệ. Hầu hết mọi người đều biết những điều này nhưng thói quen tránh nắng và dùng kem chống nắng không dễ hình thành.
Tia UVA xâm nhập sâu vào trung bì, phá hủy các sợi collagen bằng cách hình thành các sợi collagen bất thường và tăng sản xuất các chất ly giải collagen. Collagen bắt đầu có nhiều sai sót và phân hủy, làn da được tái tạo không còn giống như trước nữa và đó là cách nếp nhăn hình thành. Quá trình này lặp đi lặp lại mỗi khi da tiếp xúc với tia UVA.